به عنوان دندانپزشکی که پانزده سال در امر درمان با بیماران مختلف ارتباط داشته مساله هزینه درمان از جمله اصول و مواردی است که در طرح درمان موثر می باشد . یکی از جالب ترین مطالبی که همیشه در جمع خودمانی همکاران مطرح می شود مسائل مالی ، تعرفه ها ، توان اقتصادی مردم  ، چگونگی پرداخت حق الزحمه و نگرش آنها به این مهم می باشد . 

به عنوان درمانگر ، بارها شاهد اعتراض بیمار به خود و یا همکارانم با لحن مودبانه و یا گاهاً پرخاشگرانه بوده ام که "چرا اینقدر پول می گیرید" ویا "فقط یکساعت وقت گذاشت این همه پول فقط برای یک ساعت؟!!! "  و یا " مگه سر گردنه است " و یا  " مگر من چقدر حقوق میگیرم"  و یا " من از شما شکایت خواهم کرد " که در اکثر موارد بیمار نظر خود را در پذیرش و با مسولین حسابداری بازگو می کند و کمتر مستقیما در این موارد با درمانگر روبرو می شود .

البته در بعضی از موارد بیمار سر شوخی را با پزشک خود باز می کند و میگوید که تو این بازار خراب  کار و کاسبی شما هم سکه است  و یا خوشبحال دندونپزشکا و ای کاش که من هم دندونپزشکی میخوندم و ازین دست حرفها...

و معمولا جوابی که از منشی مطب یا کلینیک میگیرد به طور مودبانه اینست که هزینه های ما هم بسیار بالاست و یا اینکه درمان در این مرکز تا سالها ضمانت دارد و همیشه پاسخگوی شما خواهیم بود و یا در مواردی که همکاران ما از کوره در رفته باشند و به شدت عصبانی شده باشند اینست که " مگر برای شما کارت دعوت فرستادیم؟ برو جای دیگه کارت رو انجام بده ...." 

به هر حال سعی من بر اینست که در این مقاله به چالش های پیش روی  درمانگر بپردازم که از نگاه بیمار مخفی مانده اند .

اول به مقایسه تعرفه های درمان در ایران با سایر کشورها می پردازیم . 

همانطور که همه ما مطلع هستیم قیمت خدمات و نه اجناس در کشور ما خصوصا با اوضاع چند سال اخیر کشور جزء پایین ترین کشورهای دنیا و حتی کشورهای عقب افتاده می باشد و این شمال همه خدمات از قبیل آرایشگری ، رانندگی ، مکانیکی ، کارگر ساده ، خیاطی و .... می باشد .در مقایسه با کشورهای اروپایی و کانادا و امریکا و حوضه خلیج فارس هزینه درمان دندانپزشکی حدود ده درصد آنها می باشد . از طرفی وقتی به مطالعه هزینه درمان در این کشورها می پردازیم متوجه می شویم که در آنجا هم در راستای بالاترین هزینه ها می باشد و از عهده پرداخت آن برآمدن هم برای اکثر مردم کشورهای مرفه امری دشوار است . پس به این‌نتیجه میرسیم که باید علت را در جای دیگر جستجو کرد نه سیاست های تعرفه گذاری چرا که در کشورهای پیشرفته که تمام هم و غم دولت تامین رفاه مردم است نیز چنین مشکلاتی وجود دارد و معمولا بیمه ها امکان پوشش دهی کامل خدمات دندانپزشکی را ندارند .

دندانپزشکی یکی از شاخه های رشته پزشکی است و مستقیما با بدن انسان مرتبط است و دندان بر خلاف تصور عامه مردم عضوی زنده و دارای عصب و حس می باشد و هیچ تفاوتی با سایر اعضای بدن ندارد و بسیار حساس بوده و نیازمند آموزش های تخصصی و پیچیده و تجهیزات گران قیمت دارد و هزینه بسیار زیادی را به سیستم آموزشی کشور و خود دانشجو تحمیل می نماید و جهت این‌آموزش زمان زیادی لازم است که پس از اتمام تحصیل با احتساب دوران طرح اجباری و سربازی برای پسران و سال های کنکور و جمع آوری امتیاز جهت تاسیس مطب حدود ۱۰ سال زمان می برد و تازه اول راه است و راهی طولانی جهت کسب تجربه تا رسیدن به مرحله استادی در پیش دارد

 ( من‌میگم چقدر تو ماهی    تو میگی اول راهی  شاعر مریم حیدر زاده )  

از طرفی فشار کار در دندانپزشکی بسیار بالا و استهلاک فراتر از تصور می باشد و عمر مفید همکاران دندانپزشک به طور متوسط پانزده سال می باشد .

طوری که اکثر همکاران بعد از ده سال ، کار انواع دردهای کمر ، گردن ، دست ، شانه و حتی زانو ( ناشی از فشردن پدال ، روزانه بیشتر از پانصد مرتبه ) تجربه می کنند . 

شاید شما بگویید دندانپزشکانی را دیده اید که با سن بالا بسیار سالم و قبراق می باشند و تمام طول هفته را در محل کار خود مشغول هستند . اولا که این افراد استثناء هستند و دوماً  "خبر از حال دل طره جانان دارد"

غیر از فشارهای جسمی ،  به دلیل اینکه دندانپزشک مستقیما بر روی بیماری کار می کند که بیهوش نیست و تمامی عملیات روی بدن خویش را حس می کند و استرس خود را  به درمانگر خود منتقل می کند لذا فشارهای روحی بسیاری به پزشک خویش وارد می کند و کوچکترین ناراحتی ناشی از احساس درد حتی ورود سوزن بیحسی به طور مستقیم به دندانپزشک وارد می شود در صورتیکه در مورد همکاران دیگر اینگونه نیست و شاید همین علت بالاترین نرخ سکته قلبی در دندانپزشکان بین همکاران رشته های مختلف پزشکی می باشد .

در این رابطه بارها به بیماران و همراهانشان که آرامش من را تحسین کرده اند  گفته ام که گول ظاهر آرام من حین کار را نخورند چرا که آشوبی در دلم نهفته است  و در این مورد خاص رنگ رخساره خبر از سر درون نمی دهد ! 

پس از طی آن دوره سخت ، دکتر تازه فارغ التحصیل ما باید به فکر راه اندازی مطب و خرید تجهیزات بسیار گران قیمت و تماماً خارجی دندانپزشکی بیافتد و در این مورد اگر شانس بیاورد به جیب پدر عزیز تر از جانش رجوع کند و یا درگیر کسب وام از بانکهای بسیار رئوف و مردم دوست میهنمان با بهره هایی در حد کشورهای اروپایی گردد ! 

از هزینه مواد و تجهیزات دندانپزشکی با توجه به نرخ تورم و افزایش روز افزون قیمت دلار و بازار انحصاری پرسودی که برای بسیاری از وارد کنندگان محترم بوجود آورده و مشتری همچون مومی که دندانپزشک نامیده می شود ، خود آگاهی کافی دارید و نیازی به توضیح نیست.

همچنین بسیاری از درمانهای دندانپزشکی فقط در دست دندانپزشک‌ نیست و طرف سومی به نام لابراتوار وجود دارد که خود هزینه مربوط به خود را که کم هم نیست طلب می نماید .

هزینه های مربوط به پرسنل که شامل دستیاران ، منشی ، حسابدار ، نظافت چی و سرویس تجهیزات حرارتی و برقی و تاسیسات نیز که پیچیده هستند به همراه تعمیر و نگهداری تجهیزات دندانپزشکی و نوسازی آنها که مبلغ کمی نیست را به سایر هزینه ها اضافه کنید .

بی مهری اداره مالیات و مودیان گرامی که گویی به لشکر یزید یورش برده اند را نیز نباید فراموش نمود .

در آخر باید بگویم که به نظر بنده دندانپزشکی بسیار ارزان است اگر به موقع مراجعه کنیم ‌. مثلا با بررسی و معاینه سالانه دندانها و گرفتن رادیوگرافی قبل از اینکه آسیب زیادی به دندان وارد شود آن را درمان نماییم .چراکه ترمیم یک پوسیدگی ساده بسیار هزینه کمتری از درمان ریشه و ترمیم و روکش کردن آن دارد . اگر دیرتر از آن نیز مراجعه شود نیازمنددرمان پست و روکش به همراه جراحی لثه می باشد . با روش معاینات و رسیدگی هایی که در کشورهای اسکاندیناوی از سنین کودکی تحت حمایت دولت ایجاد شده است در برخی مناطق خاص میزان پوسیدگی ، ترمیم و کشیدن به صفر نزدیک شده است .

پس اگر این شیوه معاینات دوره ای را برای سلامت خود و خانواده اتخاذ نماییم گامی موثر در کاهش هزینه ها و سلامت خویش برداشته ایم 

با سپاس دکتر فرزین مازیار